menu

Τρίτη 9 Φεβρουαρίου 2016

Στα Γρεβενά (Ι.Μ.Οσίου Νικάνορα) φυλάσσεται το χειρόγραφο λεξικό του Πατριάρχη Μέγα Φωτίου

Μέγας Φώτιος έζησε κατά τους χρόνους που βασίλευσαν οι αυτοκράτορες Μιχαήλ (842 - 867 μ.Χ.), υιός του Θεοφίλου,
Βασίλειος Α' ο Μακεδών (867 - 886 μ.Χ.) και ο Λέων ΣΤ' ο Σοφός (886 - 912 μ.Χ.), υιός του Βασιλείου. Γεννήθηκε το 810 μ.Χ. (κατά .....
άλλους το 820 μ.Χ.) στην Κωνσταντινούπολη από ευσεβή και επιφανή οικογένεια, που αγωνίσθηκε για την τιμή και προσκύνηση των ιερών εικόνων.
Οι γονείς ήταν ο Άγιος Σέργιος και Ειρήνη και καταδιώχθηκαν επί του εικονομάχου αυτοκράτορα Θεοφίλου (829 - 842 μ.Χ.). Ο Άγιος Σέργιος ήταν αδελφός του Πατριάρχου Ταρασίου (784 - 806 μ.Χ.)

Μέγας Φώτιος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, από το 858 έως το 867 και από το 877 έως το 886. Ο Φώτιος θεωρείται ως μία από τις σημαντικότερες μορφές του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως μετά τον Ιωάννη τον Χρυσόστομο, έξοχος ελληνιστής και φορέας της πρώτης αναγέννησης των γραμμάτων στο Βυζάντιο.
Μεγάλο το θεολογικό του έργο αλλά και τα ελληνιστικό του έργο. Χάρη στην καταγραφή του Πατριάρχη Φωτίου σώζονται σήμερα ολόκληρα αποσπάσματα από χαμένα έργα αρχαίων κωμωδιών , όπως αυτές που έγραψαν ο Κρατίνος και ο Εύπολις, αλλά και αποσπάσματα αρχαίων Ελλήνων ποιητών και ιστορικών.

 Βιβλιοθήκη του Φωτίου, ἡ περιώνυμη Μυριόβιβλος, το σύμβολο της πνευματικής άνθησης του 9ου αι., χάρη στην οποία ξέρουμε πολλά από απολεσθέντα έργα. Είναι καρπός μακρών μελετών στις οποίες ο Φώτιος αφοσιώθηκε μόνος του στα χρόνια της νεότητας του, χωρίς πρόθεση, τουλάχιστον τον πρώτο καιρό, να τα δημοσιεύσει, και πάντως ανεξάρτητα από οποιαδήποτε διδακτική δραστηριότητα. Αυτός που διαβάζει το έργο γνωρίζει έναν άνδρα ανεξάντλητης γνώσης, που διατηρεί το πρέπον του λόγου και συνάπτει ευφυώς την ακρίβεια της αττικής μούσας προς τις νεότερες χάριτες της αλεξανδρινής ευγλωττίας.
Λεξικό: Ὁ Φώτιος έχει δίπλα του μια φιλολογική συντροφιά και προσπαθεί να εμφυσήσει στους νέους την αγάπη για τη μάθηση. Για να κατανοηθούν όμως σωστά τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων χρειάζεται ένα ερμηνευτικό λεξικό.Το λεξικό ερμηνεύει απαρχαιωμένες λέξεις, πού δέν κατανοούσαν πλέον οί σύγχρονοί του. Επιγράφεται:"Φωτίου τού αγιωτάτου Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως λέξεων συναγωγή, αί μάλλον τών άλλων ρήτορσι καί λογογράφοις ανήκουσιν είς χρείαν".
Στα δύσκολα χρόνια της τουρκοκρατίας ο Ματθαίος Παρανίκας στο σχεδιάσμα ‘’ΤΗΣ ΕΝ ΤΩ ΕΛΛΗΝΙΚΩ ΕΘΝΕΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΤΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΑΛΩΣΕΩΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ (1453) ΜΕΧΡΙ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ ΤΗΣ ΕΝΕΣΤΩΣΗΣ (ΙΘ’) ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤΗΡΙΔΟΣ’’ ‘εκδοσης 1867 στην Κωνσταντινούπολη μας πληροφορεί .

Εν Γρεββενοίς και παρά τη αυτόθι Μονή του Σπηλαίου, ένθα και βιβλιοθήκη υπήρχεν αξιόλογος, εκαλλιεργούντο τα γράμματα ιδίως τω 1815 εδίδασκεν εν τη πόλει ταύτη Ιωάννης Πανταζής εκ Ζαγορίω, μαθητής του Μπαλάνου, και Χρήστος Γρεββενίτης μαθητής του Σταμκίδου, διδάξας μέχρι το 1820. Έκτοτε το ζώπυρον τούτο ανάπτεται περισσότερον και αναρριπίζεται τανύν υπο του ελλογίμου Μητροπολίτου Γρεββενών Κ. Γενναδίου.

Ο πρώην Μητροπολίτης Γρεβενών κ.κ Σέργιος σε συνέντευξη το 1998 αναφερόμενος στην Μονή Σπηλαίου λέγει. Το Μοναστήρι του Σπηλαίου μεταξύ των άλλων εκλεκτών κωδίκων διέσωσε και το λεξικό του Πατριάρχου Φωτίου ,είναι του 15ου αιώνος και το γράψιμό του δεν είναι τυπογραφεία είναι χειρόγραφο. Είναι αξιόλογο σαν έργο, αλλά κυρίως έχει διασωθεί από την συγραφή που είχε κάνει ο Πατριάρχης Φώτιος και σώζεται από το Α εώς το Ω. Όπου υπάρχουν αλλού υπάρχουν εκδόσεις, αντίτυπα από όλους αυτούς τους κώδικες λείπει η αρχή η το τέλος η κάποιες ενδιάμεσες σελίδες, εδώ όμως διασωθεί όλο το έργο του Πατριάρχου Φωτίου και γι’ αυτό έχει ένα ιδιαίτερο λόγο το λεξικό.
Το 1936 μετά την διάλυση της μονής Σπηλαίου το λεξικό μαζί με τα υπόλοιπα βιβλία μεταφέρθηκε στην Ιερά μονής Οσίου Νικάνωρος Ζάμπορδας, όπου και φυλάσσεται. Εκει το ανακάλυψε ό καθηγητής τού πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Λίνος Πολίτης ως κώδικα ποικίλης φιλολογικής ύλης τού 15ου αιώνα, όταν κατά τo έτος 1959 είχε πάει στο Μοναστήρι Ζάμπορδας γιά να καταγράψει και να μελετήση τα φυλασόμενα εκεί χειρόγραφα.
Αντίγραφα του λεξικού διασώζονται άλλα δύο, ένα εκ των οποίων στην βιβλιοθήκη τού πανεπιστημίου Καίμπριτζ και το άλλο στην βιβλιοθήκη του Βερολίνου
06/02 - Φωτίου Κωνσταντινουπόλεως.
* Mνήμη του εν Aγίοις Πατρός ημών Φωτίου, Aρχιεπισκόπου Kωνσταντινουπόλεως, ου η Σύναξις τελείται εν τω Προφητείω (ήτοι εν τω Nαώ) του τιμίου Προδρόμου και Bαπτιστού Iωάννου, τω όντι εν τοις Hρεμίας
Θνήσκων Φώτιος, ου ταράττομαι λέγει,
Προς την τελευτήν, ων προητοιμασμένος

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΣΑΚΗΣ ΠΕΤΡΟΥ
http://greveniotis.gr/

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Φόρμα επικοινωνίας

Όνομα

Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο *

Μήνυμα *