Περιουσιακά στοιχεία της Μονής Μπουνάσιας

-Αναδιφώντας, πριν από πολλά χρόνια στο αρχείο του Υποθηκοφυλακείου της Δεσκάτης, εντόπισα  περιουσιακά στοιχεία στης Μονής Μπουνάσιας και τα οποία κατέγραψα. Τα στοιχεία αυτά είναι του έτους 1914, όταν ηγούμενος της Μπουνάσιας ήταν ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος Καψόπουλος,

ο οποίος ανέλαβε την ηγουμενία τον Μάρτιο του 1914.

-Στο υπ’ αριθ. 3/1.6.1914 συμβόλαιο αναφέρεται ότι η Μονή της Μπουνάσιας διέθετε τρία λιβάδια, στα Παλιολάπατα. Το ένα βρισκόταν στη θέση Αγριλιά και περιοριζόταν από το Λάκκο της Κρανιάς, το ρέμα Ημερογκορτσιά Διακόπια. Το δεύτερο λιβάδι βρισκόταν στη θέση Σκιαδάδικο και περιοριζόταν από τον δρόμο που οδηγούσε στο χωράφι του Σερέτη, το Ταμπούρι, την Κρανίτσα, τον Ολυμπάκο, τον διαλυμένο οικισμό Κοκκινόλογγο, την Αχελινάδα, τον Λάκκο του Γραμματικού και τον ποταμό που πηγάζει από τα Πιτσιούγκια (Δασοχώρι)

-Το τοπωνύμιο Παλιολάπατα δηλώνει τον διαλυμένο οικισμό Λάπατα, ο οποίος ήταν τσιφλίκι της Μονής της Μπουνάσιας. Βρισκόταν στις πλαγιές της Οξυάς, απέναντι από τη Μονής της Παλιοκαρυάς. Πρόκειται για έναν μικρό ποιμενικό οικισμό, ο οποίος ιδρύθηκε πριν από το έτος 1613/1614, καθώς αναφέρεται στην πρόθεση 215 της Μονής του Βαρλαάμ των Μετεώρων. Στα Λάπατα, το 1816, ξεχειμώνιαζε το κοπάδι των γιδοπροβάτων της Μπουνάσιας, το οποίο αριθμούσε 2.760 μεγάλα ζώα και 1.727 μικρά, ήτοι σύνολο 4.487 ζώα, όπως προκύπτει από το αρχείο του Αλή πασά.

Από τα προαναφερόμενα τοπωνύμια αξίζει να σημειώσω τα Διακόπια, το οποίο σημαίνει την περιοχή η οποία έχει  διακεκομμένα μέρη, κομμένους τόπους. Το αρχείο αυτό τοπωνύμιο το συναντούμε και σε άλλες θεσσαλικές περιοχές.

-Η αναφερόμενη εδώ Αχελινάδα δεν είναι ο οικισμός των Χασίων, νοτιοανατολικά του Μαυρελίου, αλλά μία περιοχή στη Μονής της Παλαιοκαρυάς όπου ξεχειμώνιαζε το κοπάδι της, όταν επέστρεφε από το ξεκαλοκαιριό στην περιοχή της Αχελινάδας, τσιφλίκι της Μονής.

-Τέλος, το τρίτο λιβάδι βρισκόταν στη θέση Άγιος Γεώργιος ή Βακούφικο, όπου αναφέρεται το τοπωνύμιο Παλιόφουρνος. Το ετήσιο μίσθωμα του λιβαδίου, το 1914, ήταν 386 δραχμές, σύμφωνα με το υπ΄ αριθ. 82/10.10.1914 συμβόλαιο. Το δεύτερο λιβάδι νοίκιαζε ο ηγούμενος της Μονής Παλιοκαρυάς Διονύσιος Λάμαρης, για το κοπάδι της Μονής του, προς 92 χρυσές τουρκικές λίρες, οι οποίες αντιστοιχούσαν σε 2.097,60 δραχμές.

-Στο υπ’ αριθ. 4/1.6.1914 συμβόλαιο αναφέρεται ότι η Μονή της Μπουνάσιας είχε ένα άλλο λιβάδι στην περιοχή Λάκκος της Κρανιάς και περιοριζόταν από τον διαλυμένο οικισμό Κοκκινόλογγο, την Καρακόπετρα, τα χωράφια του Μπουγάτσια, το Ρέμα Αγριοκαστανιά, το Ρέμα Διακόπια, τον δρομίσκο, την Κρανίτσα και το Ολυμπάκι Καρά. Και αυτό το λιβάδι το νοίκιαζε ο ηγούμενος της Παλιοκαρυάς Διονύσιος, προς 46 χρυσές λίρες τουρκικές, δηλαδή 1.048,80 δραχμές.

-Στο υπ’ αριθ. 9/8.6.1914 συμβόλαιο αναφέρεται ότι η Μονή της Μπουνάσιας είχε ένα λιβάδι στη Σκάλα, στην κτηματική περιοχή της Ζημιάτσης (Παλιουριάς), η έκταση του οποίου ανερχόταν στα 1.000 στρέμματα. Το λιβάδι αυτό περιοριζόταν από τον δρόμο Δεσκάτης – Παλιουριάς, γαίες του χωριού Παρασκευή, γαίες της ίδιας μονής και γαίες του χωριού Σέλισμα (Διασελάκι). Το ετήσιο μίσθωμα του λιβαδίου, για το 1914, ορίσθηκε σε 35 χρυσές τουρκικές λίρες, δηλαδή 798 δραχμές.

-Στο υπ’ αριθ. 10/8.6.1914 συμβόλαιο αναφέρεται ότι η Μονή της Μπουνάσιας είχε ένα άλλο λιβάδι στη Μπάρα και Καναβοτόπια, στην κτηματική περιοχή της Παρασκευής. Το λιβάδι αυτό περιοριζόταν από τον Κόκκινο ΄Οχθο και από γαίες του χωριού Αγίου Γεωργίου, των Πετσουγκίων (Δασοχωρίου), κατοίκων της Δεσκάτης (στο Ράτσιανο) και της Παρασκευής. Ειδικά με τις γαίες της Παρασκευής τα όρια ήταν στις περιοχές Φασόλια, Γούρνα του Τζουμάκου, δρόμος, Καστρί Κόκκα, Κόκκα Προφήτη Ηλία και Λάκκος Γρεντιές.

-Στο συμβόλαιο αναφέρονται και τα εξής: «Το ως είρηται λειβάδιον ως ακριβώς περιγράφηται, όσης εκτάσεως και αν είναι, καλλιεργούμενον προ αμνημονεύτων ετών υπό των κατοίκων του χωρίου Παρασκευής καταβαλλόντων τη Μονή Βουνάσσης ετησίως το αναλογούν εκάστω κατοίκω γεώμορον». Ο πρόεδρος της Παρασκευής Γεώργιος Βελής υπενοικίαζε το λιβάδι προς 99 χρυσές τουρκικές λίρες, δηλαδή 661,20 δραχμές. Από το μίσθωμα των 661,20 δραχμών, ‘οι εκμισθωταί Καψόπουλος και Βελής επιπλέον εδήλωσαν ότι το καταβληθέν υπό του μισθωτού σήμερον μίσθωμα εκ τετρακοσίων πεντήκοντα έξ θέλει παραλάβη ο έτερος των εκμισθωτών Βελής υπό τον ρητόν όρον ίνα τας μεν δραχμάς διακοσίας καταβάλλη υπέρ της Ναυαρχίδος «Κωνσταντίνος Βασιλεύς», των σχετικών ατομικών διπλοτύπων δελτίων εκδοθησομένων επ’ ονόματι της Κοινότητας Παρασκευής και Μονής Μπουνάσιας».

-Ένα άλλο λιβάδι κατείχε η Μονή της Μπουνάσιας στο βουνό μας, στην περιοχή Ρομπόλι, ανάμεσα στις Κούτρες και στις Θηλιές, το οποίο μίσθωνε προς 46 δραχμές, σύμφωνα με το υπ’ αριθ. 63/14.9.1914.

Επιμέλεια: Κώστας Σπανός 

                 (Θεσσαλικό Ημερολόγιο)